Антоніа Грамшы – Я ненавіджу Новы год

Штораніцы, прачынаючыся пад покрывам небёсаў, я адчуваю, нібы для мяне зноў наступіў Новы год.

Таму я і ненавіджу ўсе гэтыя Новыя гады з вызначаным тэрмінам прыдатнасці, што ператвараюць жыццё і дух чалавека ў камерцыйнае прадпрыемства з дбайна падлічанымі выніковымі рахункамі, справаздачай для падатковай і падпісаным планам на наступны год. Усё гэта змушае згубіць адчуванне непарыўнасці жыцця і духу. Урэшце на поўным сур'ёзе пачынаеш думаць, што паміж гадамі існуе нейкі перапынак, што пачынаецца новая гісторыя; робіш калядныя абяцанні і шкадуеш, што паленаваўся выканаць папярэднія, і далей па звычайным спісе. Вось што не так з датамі наогул.

Кажуць, храналогія – хрыбет гісторыі. Магчыма. Але неабходна прызнаць, што чатыры-пяць фундаментальных датаў, што захоўвае ў сваёй памяці кожны прыстойны чалавек, дрэнна паслужылі гісторыі. І гэта таксама Новыя гады: напрыклад, пачатак Рымскай гісторыі, Сярэднявечча і сучаснасці.

Яны сталі настолькі паўсюднымі і скамянелымі, што бывае, зловіш сябе на думцы, нібы жыццё ў Італіі пачалося ў 752 г., што 1490 ці 1492 – як горы, перабраўшыся праз якія чалавецтва апынулася ў новым свеце, пачало новае жыццё. Дата становіцца перашкодай, плотам, які не дае ўбачыць, як гісторыя працягвае цячы тым жа збольшага нязменным рэчышчам, без рэзкіх перапынкаў, як калі ў кінатэатры рвецца кінастужка, і бачыш асляпляльна яркі разрыў.

Таму я ненавіджу Новыя гады. Я хачу, каб яны наступалі кожную раніцу. Штодня я хачу весці раду з сабой, штодня хачу абнаўляцца. Ніводнага дня, прадугледжанага для адпачынку. Я сам выбіраю свае перапынкі, калі адчуваю, што п'яны насычанасцю жыцця і хачу занырнуць у жывёльнае, каб спаталіць прагу новых сілаў.

Ніякай духоўнай падзёншчыны. Няхай кожны год майго жыцця будзе новым, хоць і звязаным з тымі, што мінулі. Ніякага дня святкавання з абавязковымі калектыўнымі рытмамі, што я падзяляў бы з незнаёмымі, абыякавымі мне людзьмі. Дзяды нашых дзядоў, і гэтак далей, святкавалі, а значыць і мы мусім адчуваць такую патрэбу. Як жа моташна!

Таму я чакаю і на сацыялізм. Бо ён выкіне ў смецце ўсе гэтыя даты, што не адгукаюцца ў нашым духу, а калі нават і створыць новыя, дык яны будуць хаця б нашыя ўласныя, а не бяздумна прынятыя ў спадчыну ад продкаў.

Гэты тэкст быў упершыню апублікаваны ў турынскім выданні Avanti! у персанальнай калонцы Антонія Грамшы «Sotto la Mole», 1 снежня, 1916 г. Мне ж ён дарэчы ўзгадаўся, акурат калі я займаўся падрахаваннем сваіх гадавых кінавынікаў. Такая вось іронія.

Italiano.

English.