Расійскі фільм ля вытокаў беларускай дакументалістыкі: "В брянском полесье" (Илья Копалин, 1930)

Паводле К. І. Рэмішэўскага: "Один из наиболее ранних по хронологии фрагментов национальной кинолетописи, отражающих тему традиционной культуры в период до начала массовой коллективизации крестьянства, по иронии случая был создан не белорусскими, а российскими кинодокументалистами. Речь идёт об эпизодах из полнометражного документального фильма "В Брянском Полесье", снятого в 1930 году одним из корифеев советской кинодокументалистики режиссёром Ильёй Копалиным в содружестве с оператором Петром Изотовым.
Для аудиовизуальной летописи - кинохроники и документалистики - характерно удивительное и очень ценное свойство. Иногда она доносит до зрителя сведения о тех срезах человеческого бытия, которые, по замыслу авторов, должны были остаться "за кадром", поскольку не вписываются, а может даже и противоречат авторской концепции. Хроникальные фрагменты из ленты И. Копалина "В Брянском Полесье" принадлежат именно к такой категории. Стремясь воспеть дух революционных перемен, прогрессивность социалистического общественного строя, авторы создали неповторимую по своей наивной простоте картину деревенской жизни, которая на их глазах уходила в небытие..." (История, ожившая в кадре : белорусская кинолетопись: испытание временем : в 3 кн. : к 90-летию белорусского кино / К. И. Ремишевский ; [научный редактор, автор предисловия: В. В. Гниломедов]. — Кн. 1: 1927—1953 - ISBN 978-985-06-2407-9)

З нейкай прычыны гэты ўплывовы фільм знік з YouTube і мала не адусуль, хоць калі верыць вікіпедыі, прэтэнзіяў па аўтарскіх правах узнікаць не павінна. Я знайшоў толькі кавалак (хоць і даволі прыстойны па аб'ёме), яго і дадаю.

Інфармацыя па стужцы:

Рэжысёр: Ілля Капалін
Аператор: Пётр Зотаў
Краіна: СССР
Вытворчасць: Союзкинохроника
Год: 1930

Сапраўды, гэтая стужка запомнілася і з інтарэсам глядзіцца зараз як найменьш не ў першую чаргу з-за ідэалагічнага напаўнення (яно відавочнае ўжо на афішы: прыгожы малады савецкі чалавек, у дададак расквечаны колерам, супраць засмучанага манахромнага старога), а праз фактурны матэрыял. Жніво, жаночае веснавое свята «Маргосы», карагоды і гульні, вясельныя абрады, ткацтва, бяленне палатна, абрад асвячэння вады, — гэтыя кадры не толькі захаваліся, але і сталі крыніцай для натхнення для дакументалістаў у постсавецкай Беларусі. Асноўныя здымкі праходзілі ў вёсках Баянавічы і Падбужжа Жыздрынскага раёну Бранскай губерніі (па адміністратыўным падзеле 1920-ых). Адлегласць, што аддзяляе гэты раён ад найбліжэйшых да яго рэгіёнаў сучаснай Беларусі — каля 300 км. Канешне, Бранскае Палессе этнічна блізкае Беларусі, і ўсё ж калі Віктар Аслюк у фільме "Край тужлівых песень" (1998) суправаджае кадры з гэтай хронікі словамі Я. Купалы (не якімі-кольвечы, а тым самым «Ад прадзедаў спакон вякоў нам засталася спадчына»), дык ён свядома ўпісвае памежжа ў "свой" наратыў. Тое самае робіць і Галіна Адамовіч у сваіх пазнейшых фільмах "Геній месца" (2003) і  "Маляваны рай" (2010), пры тым што другі фільм наогул прысвечаны мастачцы Алене Кіш са Случчыны. А ёсць яшчэ і "А зязюля кукавала" (1972) Віктара Дашука, магчыма і другія фільмы. Гэтыя вобразы засвоеныя беларускай дакументалістыкай, сталі яе часткай, — адбылася такая сабе посткаланіяльная культурная апрапрыяцыя. Менавіта з такіх "недакладнасцяў" і ствараецца культурная памяць. Няма сэнсу скардзіцца на Таркоўскага, які дастаткова кур'ёзна абраў Вольгу Сяргееву як музычны сімвал радзімы і «знак русского». Шкада толькі, што недаступны цалкам і ў прыстойнай якасці сам "У бранскім Палессі"